Ֆիզիկայի պատմություն

 

Թեև դեռևս հին հույները, եգիպտացիները, հայերը և այլ ժողովուրդներ այն ժամանակվանից սկսած գիտական արժեք ունեցող զգալի տեղեկություններ էին կուտակել, բայց մինչև 16-րդ դարը ֆիզիկայում կառավարել են հին հունական մտահայեցական բնափիլիսոփայական պատկերացումները, այդ թվում նաև Տիեզերքի երկրակենտրոն համակարգի մոդելը, և միայն 16-րդ դարի կեսին էՆիկոլայ Կոպեռնիկոսն առաջադրել արևակենտրոն համակարգի տեսությունը։ Գիտական ֆիզիկայի հիմքերը դրել է Գալիլեո Գալիլեյը՝  17-րդ դարում։ Նա առաջին գիտնականն էր, որը ֆիզիկական մարմինների ու երևույթների վարքը բացատրելու համար կարևորեց բնության փորձնական ուսումնասիրությունը։ Գալիլեյն ապացուցեց, որ մարմինների անկման ժամանակը կախված չէ նրանց զանգվածից։ Դա բնության՝ փորձնական ճանապարհով հաստատված կարևորագույն օրենքներից առաջինն էր։ Գալիլեյի ու նրա ժամանակակիցների՝Յոհան Կեպլերի, Ռենե Դեկարտի, Քրիստիան Հյույգենսի և ուրիշների աշխատանքներն ընդհանրացրեց Իսահակ Նյուտոնը՝ ստեղծելով դասական մեխանիկան։ Նա հայտնագործեց տիեզերական ձգողության օրենքը, դասական մեխանիկայի շրջանակներում գրավիտացիոն փոխազդեցությունը բացատրող մի օրենք։ Նյուտոնը այն բացահայտեց 1666 թ.։ Ըստ այդ օրենքի՝ իրարից R հեռավորության վրա գտնվող m1 և m2 զանգվածներով մարմինների գրավիտացիոն ձգողականության ուժը ուղիղ համեմատական է զանգվածներին և հակադարձ համեմատական է հեռավորության քառակուսուն, այսինքն՝ F = Gm1m2R2:

Այստեղ G-ն գրավիտացիոն հաստատունն է, որը հավասար է 6.67384(80)·10-11 Ն·մ2/կգ-2։ 17-րդ դարի առաջին կեսից սկսեց զարգանալ գազերի տեսությունը հայտնաբերված՝ Է. Տորիչելլիի, Մ. Լոմոնոսովի, Ռ. Բոյլի, Է. Մարիոտի և ուրիշների կողմից։ 18-րդ դարում ֆիզիկոսներն սկսեցին ավելի լավ պատկերացնել, թե ինչ են ջերմությունն ու լույսը, փորձեր կատարեցին էլեկտրականության և մագնիսականության ուժերի հետ։ 19-րդ դարում Ֆարադեյի, Ջ. Մաքսվելի և ուրիշների կողմից հայտնաբերվեցին էլեկտրականության (էներգիայի ձև, որը հեշտորեն վերափոխվում է այլ ձևերի, կամ կարող է լարերի միջով տարածվել մեծ հեռավորությունների վրա։ Էլեկտրականությամբ են աշխատում բոլոր էլեկտրական սարքերը՝ թեյնիկից մինչև համակարգիչ) և մագնիսականության (լիցքավորված շարժվող մասնիկների փոխազդեցության հատուկ տեսակ, որն իրագործվում է մագնիսական դաշտի միջոցով) հիմնական օրենքները։

19-րդ դարի վերջին գիտնականներն առաջին անգամ դիտարկեցին ճառագայթաակտիվությունն ու ներատոմային մասնիկները (մասնիկներ, որոնց չափերը փոքր են ատոմի չափերից։ Ներատոմային մասնիկները լինում են երկու տիպի՝ տարրական, որոնք ըստ արդի տեսության բաղկացած չեն այլ մասնիկներից, և բաղադրյալ): Քվանտային պատկերացումների հիմքը դրեց Մ. Պլանկը՝ ենթադրելով, որ էլեկտրամագնիսական ճառագայթման էներգիան ընդունում է ընդհատուն արժեքներ։

20-րդ դարի սկիզբը նշանավորվեց նոր, հրաշալի ֆիզիկական գաղափարների, այդ թվում՝ Ա. Էյնշտեյնի հարաբերականության տեսության(Հարաբերականության տեսություն, տարածաժամանակի ֆիզիկական տեսությունը, այսինքն՝ ֆիզիկական պրոցեսների ունիվերսալ տարածա-ժամանակային հատկությունները նկարագրող տեսությունը։ Տերմինը 1906 թվականին ներմուծել է Մաքս Պլանկը՝ ընդգծելու համար հարաբերականության սկզբունքի հատուկ դերը հարաբերականության հատուկ տեսությունում:  Երբեմն կիրառվում է որպես «ռելյատիվիստական ֆիզիկա» տերմինի համարժեքը) ի հայտ գալով։ Այդ առաջընթացը հանգեցրեց տարածության ու ժամանակի նոր ըմբռնման։

1930-50-ական թվականներին ստեղծվել է էլեկտրամագնիսական երևույթների քվանտային տեսությունը՝ քվանտային էլեկտրադինամիկան (էլեկտրամագնիսական դաշտի և լիցքավորված մասնիկների փոխազդեցության քվանտային տեսություն)։

1950-ական թվականներին ձևավորվել է տարրական մասնիկների ֆիզիկան (ֆիզիկայի բաժին, որն ուսումնասիրում է տարրական մասնիկների և նրանց փոխազդեցությունների հատկությունները և կառուցվածքը), որը հետազոտում է նյութի կառուցվածքի առանձնահատկությունները՝ տարրական մասնիկների մակարդակով (սկզբնային, անբաժանելի, ներքին կառուցվածք չունեցող մասնիկներ, որոնցից կազմված է ամբողջ մատերիան)։

Նոր ֆիզիկական երևույթների և օրենքների հայտնագործությունները միշտ իրենց հետևից բերել են տեխնիկական խնդիրների լուծումներ, որոնք էականորեն բարեփոխել են մարդու կենցաղը։ Օրինակ՝ երբ 1832 թ-ին Մ. Ֆարադեյը հայտնագործեց էլեկտրամագնիսական ինդուկցիայի երևույթը (էլեկտրական հոսանքի առաջացում փակ կոնտուրում՝ դրանով անցնող մագնիսական հոսքի փոփոխության ժամանակ), ընդամենը 30 տարի անց այդ երևույթի կիրառումով արտադրվեցին էլեկտրական շարժիչներ (էլեկտրական էներգիան մեխանիկականի փոխակերպող մեքենա)։ Իսկ մեր օրերում վակուումում էլեկտրոնների շարժման ուսումնասիրության շնորհիվ հնարավոր եղավ կառուցել էլեկտրոնային լամպ և հեռուստատեսային խողովակը (էլեկտրոնային սարք, ծառայում է լուսային պատկերը էլեկտրական իմպուլսների հաջորդականության՝ հեռուստատեսային տեսաազդանշանի փոխակերպելու համար)։ Ֆիզիկոսները շուրջ 20 տարի զբաղված էին ատոմի միջուկի կառույցի ուսումնասիրություններով՝ համոզված լինելով, որ դրանք զուտ տեսական նշանակություն ունեն։ Սակայն Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի նախօրեին բացահայտվեց միջուկային էներգիայի ստացման հնարավորությունը, և մարդկությունը անցավ միջուկային էներգիայի դարաշրջան։ Իսկ ջերմամիջուկային էներգիան կարող է էներգիայի անսպառ աղբյուր դառնալ մարդկության համար։ Քվանտային տեսության զարգացումը հանգեցրեց էլեկտրոնիկայի բուռն առաջընթացի, որից սկսվեց համակարգչային դարաշրջանը։

Տիեզերքի գաղտնիքները բացահայտելու նպատակով այսօր ստեղծված է հատուկ տիեզերական տեխնիկա։ Տիեզերանավերի վրա տեղադրված աստղադիտակներով կարելի է այնպիսի դիտումներ կատարել, որոնց չի խանգարում Երկրի մթնոլորտի խիտ շերտը։ Ստացված նոր տվյալներն իրենց հերթին նոր հեռանկար են բացում տիեզերագիտության զարգացման համար։

Ատոմային ֆիզիկայի նորագույն նվաճումները հնարավորություն կտան պատասխանելու այն հարցին, թե ինչից է կազմված աշխարհը։ Այս հարցի լուծմանը մեծապես կնպաստի Ֆրանսիայի և Շվեյցարիայի սահմանում կառուցված 27 կմ երկարությամբ գերհզոր արագացուցիչը, որը գործարկվեց 2008 թ-ին։ Խիստ կարևոր է ֆիզիկայի նվաճումների կիրառմամբ կենսաբանական հիմնահարցերի ուսումնասիրությունը։ Դա հնարավորություն կտա գիտնականներին վստահ պայքարել հիվանդությունների դեմ, որպեսզի երկարի մարդու կյանքը։

 

http://armhistory.do.am/forum/16-27-1

https://anulikk.wordpress.com/2010/11/09/%D5%B0%D5%AB%D5%B6-%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8/

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D5%B8_%D4%B3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D5%B5

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%85%D5%B8%D5%B0%D5%A1%D5%B6_%D4%BF%D5%A5%D5%BA%D5%AC%D5%A5%D6%80

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8C%D5%A5%D5%B6%D5%A5_%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%BF

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF_%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BF%D5%B8%D5%B6

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BB%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1_%D5%8F%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%B9%D5%A5%D5%AC%D5%AC%D5%AB

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%AC_%D4%BC%D5%B8%D5%B4%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%BE

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%A4%D5%B4_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%BF

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D6%84%D5%AC_%D5%96%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B5

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8B%D5%A5%D5%B5%D5%B4%D5%BD_%D5%84%D5%A1%D6%84%D5%BD%D5%BE%D5%A5%D5%AC

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%86%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%84%D5%BD_%D5%8A%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%AF

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%AF%D5%A1

https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D6%86%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1

 

 

Write a comment

Comments: 1
  • #1

    Krutoy chuvak s krutim avatarkom (Thursday, 10 May 2018 10:35)

    Բավականին խելացի մտքեր կան